Menü

Dilbilgisi Nedir?

Dilbilgisi farklı anlamlarda tanımlanabilir. Bizim alanımız ise dilbilim içerisinde yer alan dilbilgisi terimi olacak. Üç farklı dilbilgisi sınıflandırması yapabiliriz. Dilbilgisi bir bilim dalı olarak incelenir ve buna göre gruplandırılır.

 

Betimlemeli Dilbilgisi

Dilbilimde dilbilgisi terimi bir anadili konuşucusunun konuştuğu dilin yapısı hakkında içselleştirmiş̧ olduğu bilgiyi ifade eder. Bu tür bilgiyi içeren dilbilgisine betimlemeli dilbilgisi denir. Anadili konuşanların dil kazanımları denilen içselleştirilmiş dil bilgisi aşağıda listelenen özelliklerin yanında dildeki sözcükleri içeren bilişsel sözlükten oluşmaktadır. Dilbilimciler tarafından yazılan betimlemeli dilbilgileri anadili konuşurların bu içselleştirmiş oldukları bilgiyi yansıtmayı amaçlar.

Betimlemeli dilbilgisi, anadili olarak konuşulan dil hakkında şu bilgileri içerir:
• Kelime oluşturmak için o dilde bulunan seslerin birleştirilmesinde etkin olan
ses kurallarını barındıran sesbilim,

  • Kelimelerin iç yapısını belirleyen kuralları kapsayan biçimbilim,
    • Sözcüklerin anlamlı bir şekilde yan yana dizilerek, birleşerek öbek oluşturmasını ve öbeklerin de anlamlı bir dizi şeklinde birleşerek tümce oluşturmalarında etkin olan kuralları içeren sözdizim ve
    • Sözcüksel ve cümle düzeyinde anlamı belirleyen kuralları barındıran anlambilim birliğinin özellikleri.Kuralcı Dilbilgisi

Kuralcı dilbilgisi dile kuralcı bir tavır sergileyen dilbilgisi türüdür. Yıllardır insanlık tarihi bünyesinde dile ve dilbilgisi kurallarına farklı yaklaşımlar olmuştur. Bunlardan bazıları dilde bulunan bazı yapıların diğerlerine göre ‘kabul edilemez/yanlış’ olduğunu ve bu yapıların kullanımının ‘iyi’ ya da ‘güzel’ dil kullanımı olmadığını savunan, değer yargılarına dayalı ‘kuralcı’ yaklaşımı benimsemişlerdir.

Öğretici Dilbilgisi

Öğretici dilbilgisi kapsamında örnek olması açısından dilbilgisi kitapları verilebilir. Burada bulunan dilbilgisi kuralları öğretici dilbilgisi olarak gösterilir. Bir dili başka dil konuşurlarına öğretmek amacı ile yazılmış olan dilbilgileri olan öğretici dilbilgisi kitapları, ‘dilbilgisi’ terimini genel dilbilimde kullanılan anlamdan farklı bir biçimde kullanır. Bir dili öğrenmek isteyenlere bilinçli olarak öğretmeyi amaçlayan kurallar bütünüdür.

Bu sitedeki yazı, görsel ve diğer tüm materyaller telif hakkı kapsamında olup lisansı ile korunmaktadır. TürkDili.org internet sitesi yönetiminin yazılı izni olmadan materyallerin tamamının veya bir kısmının kopyalanması, dağıtılması, başka mecralarda yayımlanması suç teşkil eder.