Eski Anadolu Türkçesinde bazı kelimelerde ve eklerde yuvarlaklaşma sebepleri
1- Eski Türkçede -g ile biten kelimelerde -g ünsüzü düşmüş ve Eski Anadolu Türkçesinde kendinden önceki düz ünlüyü yuvarlaklaştırmıştır:
arıg>aru, bilig>bilü, kapıg>kapu, tapıg>tapu (Eski Türkçe>Eski Anadolu Türkçesi) Bazı istisnalar da bulunur: katıg>katı
2- Dudak ünsüzleri olan b,m,p etkisi ile bazı kelimelerde yuvarlaklaşma görülür:
demir>demür, kirpik>kirpük
3- -uk, -ük, -garu, -gerü eklerinin yuvarlak ünlüyü bünyesinde barındırması sonucu bazı kelimelerde görülür: artuk, açuk, delük, içgerü, yokaru(yokgaru)
4- Belirli bir sebebe bağlı olmayan yuvarlaklaşmalar:
altun, ılduz, delü, berü, azuk,
5- Aslında yuvarlak olan ekler
Zarf-fiil ekleri: -up, -üp, -uban, -üben: yak-up, gir-üp, san-up, gel-üben, kır-uban…
Ettirgenlik ekleri: -dur, -dür: yaraş-dur, giy-dür…
Ettirgenlik ekleri: -ur, -ür: geç-ür, yit-ür
Geniş zaman eki: -ur, -ür: al-ur-am
Ettirgenlik ekleri: -gur, -gür: ir-gür-di
Emir ekleri: -sun, -sün, -sunlar, -sünler: yapmasun, kırsunlar
Bildirme ekleri: -dur, -dür: iş-dür, kul-dur
Bu sitedeki yazı, görsel ve diğer tüm materyaller telif hakkı kapsamında olup lisansı ile korunmaktadır. TürkDili.org internet sitesi yönetiminin yazılı izni olmadan materyallerin tamamının veya bir kısmının kopyalanması, dağıtılması, başka mecralarda yayımlanması suç teşkil eder.